Για το Spring που σημαίνει άνοιξη και ανθίζω, ξεφυτρώνω, τινάζομαι, ξεπετάγομαι.
Για το Χ που σημαίνει απαγόρευση και ταχύτητα, παρελθόν, ακατάλληλο.
Για το press που σημαίνει πιέζω και σπρώχνω.
Για το (e)xpress που σημαίνει επείγον, ταχύ και έκφραση.
Για το Spring X-press που σημαίνει την άνοιξη που έρχεται με απαγορευμένη ταχύτητα και την εκτίναξη του παρελθόντος σε μια εκρηκτική έκφραση.
ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ ΕΚΕΙΝΟ
Σε μια δυναμική εποχή, αυτήν της αλλαγής του προηγούμενου αιώνα όπου το θαύμα της βιομηχανικής επανάστασης και της μηχανικής ζωής άρχιζε να κλονίζει, να αποσταθεροποιεί και να καταποντίζει την αυστηρή φτιαξιά του προτεσταντικού κλίματος του βορρά, του καλοστημένου, ορθού και αγαθού βίου της αστικής τάξης της Ευρώπης, των πρόσφατα θεμελιωμένων, συντηρητικών και αυστηρών στα ήθη εθνικών κρατών, το έργο Το ξύπνημα της άνοιξης, υιοθετεί τις αυστηρές φόρμες και τις συμβατικές σχέσεις, πάνω στις οποίες η κοινωνία δομείται, και στις οποίες επιμένει, μπροστά στον τρόμο του καινούριου, εστιάζοντας στην αντίφαση της σύγχρονης ζωής , στο σύστημα και το περιεχόμενο της εκπαίδευσης και στις οικογενιακές σχέσεις.
Ο ίδιος ο συγγραφέας ήταν μια προσωπικότητα που δέχτηκε ποικίλα ερεθίσματα εκπαιδευτικών συστημάτων, βιωμάτων και κουλτούρας, μιας και μεγάλωσε σε μια συντηρητική οικογένεια, με πατέρα Γερμανό γιατρό και μητέρα Γερμανοαμερικάνα ηθοποιό και, μάλιστα, με 24 χρόνια διαφορά ηλικίας μεταξύ τους, και που είχαν ήδη μετακινηθεί οικογενειακώς από τη Γερμανία στην Αμερική και πίσω στην Ελβετία στα παιδικά του χρόνια. Οι οικογενειακές σχέσεις, σύμφωνα με το Ξύπνημα της Άνοιξης, καταπνίγουν τα ζωτικά ένστικτα του ατόμου, νεκρώνουν τις αυθεντικές εκφράσεις του, ξεκινώντας από τη σεξουαλικότητα, την απαγόρευση του λόγου, την χειραγωγημένη γνώση και αφήνουν τους ανθρώπους εκτεθειμένους στην άγρια κοινωνική και θρησκευτική καταστολή.
Σε εκείνη την εποχή του τεντωμένου σχοινιού, που τραβάει τον άνθρωπο μπροστά, υπενθυμίζοντας συνέχεια τον κίνδυνο να τον στείλει σε κάθε νέο τράβηγμα πίσω, ο Βέντεκιντ επιλέγει την φόρμα του εξπρεσιονισμού για να τονίσει το ασυμβίβαστο της σύγχρονης ζωής: έργο με σύντομες και γραμμικές διαδοχές, γεμάτο γκροτέσκες εικόνες και λυρικούς παροξυσμούς, ανθρώπους-μαριονέτες που κινούνται από τα νήματα των ενστίκτων, πρόσωπα ως αλληγορίες του εαυτού τους, ήρωες έρμαια, σαν καρικατούρες στο τσίρκο, προφητεύουν το νέο κύκλο ανθρωπίνων σχέσεων του επόμενου αιώνα, βασισμένες στην αποσπασματικότα και τον κατακερματισμό της ύπαρξης, και «τη δυσάρεστη θέση του σύγχρονου ανθρώπου, του μοναχικού και χωρίς αποφασιστικότητα όντος, του αναγκασμένου να ζήσει σε έναν μηχανιστικό κόσμο απόλυτα ξένο για τον ίδιο» (Paolo Bosisio 2006).
ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΠΕΡΑΣΑΝ
Οι θέσεις του έργου, που σε μεγάλο βαθμό ίσχυαν κυριολεκτικά και καθόλου συμβολικά στην κοινωνία του 1891, σήμερα έχουν αμβλυνθεί. Πολλά από τα θέματα που καταπίεζαν τις προηγούμενες γενιές του αιώνα που πέρασε, όπως η έννοια τηςιεραρχίας, της λογοκρισίας, των σεξουαλικών ηθών, της παραβατικότητας κ.ά. σήμερα αντιμετωπίζονται με πολύ μεγαλύτερη ελευθερία και απενοχοποίηση. Όμως πολλοί είναι ήδη αυτοί που θεωρούν ότι αυτή η ελευθεριότητα της σημερινής ζωής της Δύσης είναι πηγή μεγάλων κακών, επιδημιών, κρίσεων και τελικά δυστυχίας της κοινωνίας. Δεν είναι λίγες οι φωνές που σήμερα διατυπώνουν δεύτερες σκέψεις για το μέλλον του πολιτισμού, που εκφράζουν επιθυμίες οπισθοχώρησης, επιστροφής σε πιο παραδοσιακά μοντέλα διαχείρησης της ζωής, της κοινωνίας και της ατομικής ελευθερίας, σε κοινωνικές δομές πιο αυστηρές στα ήθη και στις καθημερινές λειτουργίες της. Είναι σαφής, στη λαϊκή κουλτούρα της Δύσης, μια εκ νέου αναζήτηση της ουτοπίας, με την έννοια της επιστροφής σε κάτι απλό, αθώο, καθαρό. Το φάντασμα της καθαρότητας, εθνικής ή άλλης, προβάλλει, 70 χρόνια μετά τη μεγάλη σφαγή του Δεύτερου Παγκόσμου Πόλεμου, ως μια συστηματική νέα απειλή σε όλη την Ευρώπη.
ΤΙ ΘΑ ΓΙΝΟΤΑΝ ΕΑΝ
Αν η σημερινή κοινωνία έκανε μια ολοκληρωτική στροφή, για να απομακρυνθεί από τα πράγματα που την ενοχοποιούν, αποσταθεροποιηθούν και την κάνουν υπόλογη, αν η λύση ήταν το «όχι άλλο πια», προς τα πού θα στρεφόταν; Τι θα άφηνε πίσω, ποια εγκλήματα, ποια επιστημονική γνώση, ποια νέα συναισθήματα για την ανθρώπινη ύπαρξη, ποια μέρη του χάους; Τι θα εγκατέλειπε για πάντα και με τι θα το αντάλλασε; Είναι άραγε τα μοτίβα παλαιότερων εποχών πιο ασφαλή για την επιβίωση και την ανάπτυξη της κοινωνίας; Μπορεί να υπάρξει η δυνατότητα για μια νέα αρχή;
Μέσα σε αυτήν την πιθανότητα, υπαναχώρησης της κοινωνίας σε πιο απόλυτα κοινωνικά και πολιτικά συστήματα, σκεφτήκαμε ότι το έργο μπορεί να έχει μιας αλληγορικής λογικής αξία, αν προβάλλουμε τα θέματά του σε ένα πιθανό και κοντινό μέλλον. Η ανατροφή των νέων σε μια ιδανική κοινωνία, αυτήν που μπορεί να διαλέξει συνειδητά να αποχωρήσει από τις παρούσες συνθήκες, να κρατήσει μόνο ότι αξιολογεί ως καλό και ωφέλιμο από το παρελθόν: άρα τίποτα σχεδόν, εκτός από την τεχνολογία και αυτήν με μέτρο, από τον 20ο αιώνα, και μερικές ωραίες εικόνες της φύσης, μερικά στοιχεία της κλασσικής παιδείας, την ορθώς τελούμενη θρησκεία, την επένδυση στην μόρφωση και την οικογένεια, την απομόνωση από όλες αυτές τις κακές επιρροές «εκεί έξω». Ναι, μια κοινωνία, που οι άνθρωποι θα είχαν ίδιες ευκαιρίες, ίσα δικαιώματα , μια κοινωνία φιλελεύθερη, τόσο πολύ μάλιστα, που θα μπορούσε ξανά να υποστηρίξει, χωρίς καμία λογοκισία, ότι τα παιδιά τα φέρνει ο πελαργός.
ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Με αυτήν την εσχατολογική διάθεση ξεκινήσαμε τις πρόβες και τη διασκευή στην παράσταση που παρακολουθείτε σήμερα. Ξεκινήσαμε να διαλέγουμε τι θα κρατάγαμε και τι θα αποχωριζόμασταν από τον σημερινό πολιτισμό, ποιές γνώσεις για την ανθρώπινη κατάσταση θα προτιμούσαμε να μην γνωρίζαμε ποτέ, πώς θα θέλαμε να τελείωναν τα παραμύθια. Σκεφτήκαμε ότι έναν τέτοιο κόσμο θα μπορούσαν να τον κατασκευάσουν οι μεγάλοι για τους μικρούς, μιας και ξέρουν και μπορούν να διαλέξουν τι τους αρέσει. Σκεφτήκαμε πόσο μικροί είμαστε σε σχέση με το τι διαλέγουν για μας οι μεγάλοι, έτσι και αλλιώς. Και ενώ κάθε νέου το χρέος είναι η εξέγερση, ψάξαμε να βρούμε όλες τις δικαιολογίες γιατί να μην την κάνουμε και να μην αφήσουμε ούτε άλλους να την κάνουν. Η αποδιοργανωτική αυτή σαφήνεια οδήγησε τη σκηνοθεσία, καθώς και τη σκηνογραφία, τη μουσική, τα κοστούμια, τις εικαστικές επιλογές που ανέλαβαν τα μέλη της ομάδας, να ερευνήσουν πολλές πιθανές παραμέτρους αυτού του υποθετικού κόσμου, του άνυδρου, οξυγονομένου, τεχνητού. Επιχειρήσαμε διάφορα πειράματα στον εαυτό μας ως ενήλικες, ως νέους, ως τα παιδιά που θυμόμασταν πώς είμασταν, ως προβολές του εαυτού μας στο μέλλον και κατασκευάσαμε μια αφήγηση ενός κόσμου που θα θέλαμε να τον αποφύγουμε. Για αυτό σκεφτήκαμε να τον βιώσουμε στην ασφάλεια της σκηνής με την ελπίδα ο κόσμος αυτός να μην αντέξει, η νεότητα να έχει σε κάθε πιθανό σενάριο μια εκρηκτική ταχύτητα, σαρωτική και ζωογόνο.-
